شکاف لب و کام(لب شکری)
یک بیماری مادرزادی است که در نتیجه اختلال در بسته شدن درز لب و یا کام در دوران جنینی ایجاد می شود.
شکاف‌ها می توانند به صورت شکاف لب ، شکاف کام و یا با‌هم باشند.
شکاف لب می‌تواند یک طرفه و یا دو طرفه باشد. این بیماری در سونوگرافی قبل از تولد قابل تشخیص خواهد بود.
علل به وجود آمدن کام شکاف دار
- عوامل ژنتیکی: داشتن والدین و یا خویشاوندان مبتلا به این نقص و یا سن بالای مادر در زمان حاملگی
- عوامل محیطی: اعتیاد به سیگار، مصرف مشروبات الکی، کمبود ویتامین آ و اسیدفولیک، ابتلای مادر به بیماری دیابت، تغذیه نامناسب مادر ، مصرف برخی از داروها در زمان حاملگی و استرس و مشکلات عصبی مادر در زمان حاملگی از دیگر عوامل به وجود آمدن عارضه شکاف لب و کام است.
راه کارهای پیشگیری کننده
گذراندن دوران بارداری سالم ، عدم مصرف سیگار و مشروبات الکلی و تغذیه مناسب در دوران بارداری می‌واند تا حد زیادی از ابتلای جنین به این نقص مادرزادی جلوگیری کند.
عوارض و مشکلات
- مشکلات تغذیه ای به دلیل ورود شیر به حفره بینی و مجاری هوایی
- مشکلات تنفسی هنگام تغذیه
- مشکلات شنوایی و عفونت های گوش میانی
- اختلال گفتاری به دلیل شکاف ایجاد شده میان بینی و دهان. این گروه از کودکان در ادای کلمات دچار مشکل خواهند بود و حروف را به صورت تودماغی و نامفهوم بیان می کنند.
- ناهنجاری های دندان و فک
- اختلال در شکل ظاهری بینی و عملکرد آن
- اختلال در رشد فک در آینده
بعضی از این کودکان ، هم زمان مبتلا به بیماری های قلبی مادرزادی هستند که بایستی مورد بررسی قرار بگیرند.
تولد نوزادانی با ناهنجاری شکاف لب و کام ، پدر و مادر را دچار مشکل و نگرانی از وضعیت آینده کودک می‌کند.
این کودکان به دلیل بدشکلی ظاهری و گاهی اشکال در گفتار دچار عدم اعتماد به نفس و مشکلات روحی در بزرگسالی خواهند شد.
درمان
عموماً درمان اولیه و اصلی در این ناهنجاری مادرزادی جراحی است.
ممکن است یک جراحی ساده(بستن شکاف لب)تا چندین عمل پیچیده و تکمیلی جهت بستن کام روی فرد مبتلا انجام شود.
جراحی شکاف لب، معمولاً در سن ۴-۳ ماهگی و جراحی شکاف کام در سنین ۱۲-۹ ماهگی انجام می‌شود.
درمان‌های ثانویه مانند برطرف کردن مشکل گفتاری، عفونت‌های گوش، مشکلات دندان و فک و نیز مشکلات روحی-روانی فرد توسط یک تیم متشکل از دندان پزشک، ارتودنتیست، گفتار درمان، متخصص گوش و حلق وبینی، روان پزشک و پرستار انجام می‌پذیرد.
تغذیه
- تغذیه شیر خوار باید در حالت نشسته و با سرپستانک‌های مخصوص این نوزادان انجام شود.
در موارد دیگر می‌توان از سرنگ دارای پوار-به جای پیستون-برای تغذیه این نوزادان استفاده کرد. - پس از خوردن شیر برای تسهیل هضم غذا و خروج هوای بلیعده شده هنگام شیر خوردن باید کودک را تشویق به آروغ زدن کرد.
- افزایش دفعات تغذیه و کاهش مقدار شیر در هر نوبت، می‌تواند تأثیر زیادی در جلوگیری از مشکلات تنفسی و تغذیه‌ای نوزاد داشته باشد.
- شیرخوار باید به خوابیدن به پشت و پهلو عادت کند، زیرا بعد از عمل بستن شکاف لب تا مدتی شیرخوار نمی‌تواند روی شکم بخوابد.
مراقبت های بعد از عمل شکاف لب و کام
- از ناحیه عمل حمایت و حفاظت کنید.
- حرکات کودک را مهار کنید.
- برای تغذیه از مایعات صاف شده استفاده کنید.
- تغذیه را با استفاده از سرنگ یا فنجان تغذیه انجام دهید.
پس از آن خط بخیه را با پنبه آغشته به سرم شست وشو( سرم فیزیولوژی )تمیز کنید. - در صورت تجویز پزشک از پماد آنتی بیوتیک در خط بخیه استفاده کنید.
- کودک را در وضعیت نیمه نشسته قرار دهید.
- در این نوع عمل جراحی کودک را بر روی شکم باید بخوابانید.
- به هیچ عنوان وسایلی مانند : دماسنج ، نی ، قاشق و غیره را وارد دهان کودک نکنید.
توضیح : بخیه معمولا توسط جراح ، پنج روز پس از عمل کشیده می‌شود.
توصیه به والدین
- کودکان مبتلا به شکاف لب و کام نیاز به پیگیری و حمایت مداوم دارند.
- برخی از آن‌ها نیاز به چند مرحله عمل جراحی خواهند داشت.
- به دلیل خطر زیاد عفونت گوش ، آزمایش‌های شنوایی در این کودکان باید به طور کامل انجام شود.
- برای دستیابی به تکلم صحیح خدمات گفتار درمانی ضروری است.
- در این گونه بیماران جلوگیری و درمان عفونت‌های تنفسی از اهمیت زیادی برخوردار است.
آخرین دیدگاه‌ها