پروتز
اصولا عبارت پروتز به هر قطعه یا دستگاه مصنوعی گفته می‌شود.
پروتز جایگزینی عضو از دست رفته بدن می‌شود:مانند پروتزهای دست، پا،چشم،گوش و . . . .
پروتزهای دندانی نیز جایگزین دندان‌های از دست رفته(از یک دندان تا کلیه دندان‌ها) می‌شود.
پروتزهای دندانی به دو گروه عمده تقسیم می‌شود:
- پروتزهای ثابت
- پروتزهای متحرک
آشنایی با اصطلاحات درمان پروتز
پروتزهای ثابت
این پروتزها مانند دندان‌های طبیعی به نظر رسیده و جنس آنها معمولاً از چینی متصل‌به فلز است.
پس از نصب قابل برداشتن نخواهند بود.
نمایی مانند دندان‌های کاشته‌شده خواهند داشت.
گاهی‌نیز تماماً از چینی ساخته می‌شوند.
تک واحدی(تک دندان) ویا چند واحدی هستند.
پروتزهای ثابت شامل روکش(Crown) و پل(Bridge) هستند.
روکش یا Crown
روکش روی دندان‌های به شدت تخریب شده یا عصب کشی شده قرار می‌گیرد.
قسمت‌های تخریب شده را بازسازی و هم‌چنین دندان را از خطر شکستن حفظ می‌کند.
پل یا Bridge
هنگامی‌که یک یا چند دندان از دست رفته‌باشد از پل یا بریج استفاده می‌شود.
طبیعی است که برای استقرار این پل وجود حداقل دو پایه سالم و مستحکم در طرفین آن ضروری است.
دندان‌های طرفین ناحیه بی دندانی نقش پایه‌ها را بهعهده دارد.
قسمت میانی پل هم نقش دندان‌های جایگزین شده را بهعهده دارد.
پروتزهای متحرک
پروتز های متحرک به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند:
- پروتزهای پارسیل(پلاک پارسیل)
- پروتزهای کامل(دست دندان)
پروتزهای متحرک پارسیل
هنگامی‌که تعداد زیادی از دندان‌ها از دست رفته‌باشد،دندان‌های پایه ضعیف باشند یا به دلایل دیگری مانند مسایل مالی و … نتوان از پروتزهای ثابت استفاده نمود از پلاک‌های پارسیل استفاده می‌شود.
این پلاک‌ها شامل دو‌نوع کروم کبالت (یک اسکلت فلزی و یک قسمت اکریلی)و آکریلی(تماما از اکریل)است.
دربرخی‌از بیماران قبل از گذاشتن پلاک پارسیل روکش کردن بعضی‌از دندان‌ها الزامی است.
پروتزهای کامل
پروتزهای کامل یا دست‌دندان که تقریبا همگی با آن آشنایی دارند.
این پروتزها معمولاً از یک قسمت اکریلی یا لثه مصنوعی تشکیل شده و دندان ها روی آن قرارگرفته می‌شود.
دندان‌ها نیز معمولا از جنس آکرلیک است.
قسمت لثه‌ای شفاف ویا صورتی رنگ است.
نکات قابل‌توجه
- خالی ماندن محل دندان کشیده‌شده برای‌مدت طولانی باعث حرکت‌کردن دندان‌های مقابل و طرفی به‌سمت محل بی‌دندانی خواهد شد.
این حالت منجر به‌اختلال در‌عمل جویدن شده و انجام درمان‌های پروتز را دشوار ویا غیرممکن می‌سازد.
،لذا لازم است دندان‌های کشیده شده در سریع‌ترین زمان ممکن جایگزین شوند. - ساخت پروتزها نیازمند مصرف موادمختلف و به‌کارگیری وسایل کلینیکی و لابراتواری متعددی است.
طی چند‌مرحله انجام‌می‌شود و مستلزم مراجعه مرتب و مداوم بیماراست.
مثلا برای تهیه یک روکش ساده بیمار باید چهار تا پنج مرحله مراجعه کند.
قبل‌از تهیه پروتز ممکن است دندان‌ها نیاز به درمان‌های ریشه و لثه (اندو–پریو) داشته‌باشند، در این صورت این درمان‌ها باید انجام شوند. - دندان‌هایی که تاج آنها به‌کلی تخریب شده به‌گونه‌ای که فقط ریشه دندان باقیمانده ویا دیواره‌های باقیمانده خیلی ضعیف است با تدابیری مانند قرار دادن پین در داخل کانال‌های دندان ویا تهیه تاج فلزی یاکامپوزیتی( post & core ) قابل بازسازی‌اند.
- بعضی بیماران از تراشیده شدن دندان برای گذاشتن روکش یا بریج ذهنیـت بدی دارند و نست‌به آن با اکــراه‌وانکار واکنش نشـــــــان می‌دهند.
این مربوط به درمان‌های غلط و نامناسبی است که افراد غیرمسئول و یا ناآگاه برای آنان ویا دوستانشان انجام داده‌اند.
تراش صحیح و علمی دندان‌ها اگر توسط دندانپزشک کارآزموده انجام گیرد هرگز سبب آسیب جدی دندان نمی‌شود. - درصورتی‌که امکان جایگزینی دندان از دست‌رفته با ایمپلنت وجود داشته‌باشد استفاده‌از ایمپلنت به تهیه بریج ارجحیت دارد.
کلام آخر
تهیه یک پروتز صحیح از هر‌نوعی نیازمند حدود سی مرحله کلینیکی و لابراتواری است.
شما فقط چند مرحله از آن‌را مشاهده می‌کنید.
چنانچه در‌هر‌یک از مراحل خطایی ناخواسته بروز کند، پروتز نهایی مشکل داشته و بعضا غیر قابل استفاده است و نیاز به تجدید خواهد داشت.
بنابراین به خاطر داشته باشید که درمان‌های صحیح پروتزی ممکن است چندین و چند مرحله داشته‌باشد.
برای‌این‌که درمان‌های پروتز شما کارایی مناسب و طول‌عمر قابل‌قبولی داشته‌باشند و نیز برای حفظ سلامتی دندان‌های باقیمانده حتما باید بهداشت دهان‌ودندان خود را بیش‌از‌پیش رعایت کنید.
بعضی از مردم گمان می‌کنند که چون دندان‌های‌شان روکش شده و یا دندان مصنوعی دارند دیگر رعایت بهداشت دهان و دندان ضرورتی ندارد و دندان‌ها خراب نمی شوند.
در حالی که دندان‌های روکش‌شده و دندان‌های جایگزین شده با پروتز بیشتر از دندان‌های طبیعی آسیب پذیرند.
نیازمند رسیدگی و مراقبت هستند.
پرهزینه‌ترین درمان‌های دندانپزشکی درمان‌های پروتزی هستند.
پس قدر دندان‌های‌تان را بدانید و سعی کنید آنها را از دست ندهید.
آخرین دیدگاهها